El Tajin top sahasındaki bir alçak kabartmada
gösterilen bir oyuncunun kurban edilmesi sahnesi
Maya arkeolojik sit alanlarında, çoğu kez Mayalar'ın hiç kuşkusuz, çağdaş Meksika "pelota"sının türediği bir top oyununda kullandıkları bir ya da daha fazla top sahası (canchas) gün ışığına çıkarılmaktadır.
Bu oyun bütün Orta Amerika'da yaygındı. En eski top sahaları körfez kıyısında oturan Olmekler'e kadar uzanıyor (İ.Ö. 1500). En fazla arkeolojik kalıntı Aztek topraklarında bulundu.
Bir kaç çeşidi olan, top sahaları genellikle büyük I harfi, uçları oyun sahasının kenar çizgilerini oluşturan bir çeşit T harfi biçimindeydi. Stadyum üstlerinde çok sayıda halktan izleyicinin oluşturduğu yüksek dik yada eğik duvarlarla çevriliydi. Soylular kalabalığa karışmamak için oyunu bitişik saraylardaki teraslardan tribünde otururmuş gibi izliyorlardı.
Top sahası evrenin bir simgesiydi ve top gündüze atfedilen bir bölgeden karşıya geceye ayrılan bir bölgeye geçen güneşin rotasını simgeliyordu.
Takımlar bölgeden bölgeye ve çağdan çağa değişiyordu. Oyuna genellikle beş oyuncudan oluşan iki takım katılıyor ve duvara sabitlenmiş taş bir halkadan, kauçuktan yapılmış sert bir topu geçirmeye çalışıyorlardı. Topa el ve ayaklarla dokunmak yasaktı.
Oyuncuları korumak için tahta ve kauçuktan iri ve ağır bir kemer, dizlik, kolluk eldiven, bazı bölgelerde kask takılıyordu. Rakiplerin tanrılara çabalarını gösterdikleri bu törensel oyun, seyircilerin yalnız dinsel olarak değil, toplumsal olarak da katılımıyla gerçekleşiyordu. İzleyiciler oyuna karıları, çocukları, kendileri ve özgürlükleri için bahse girerek katılıyorlardı.
Karşılaşmalar çok tehlikeliydi. Oyun, ölüm ve kurban imgeleriyle içiçeydi. Anlaşılan karşılamadan sonra yapılan törenlerde kaybeden taraf kurban ediliyordu.
Günümüzde stadyumlarda atılan "Ölmeye ölmeye ölmeye geldik" şeklinde tezahurat demek Mayalarda gerçek bir söylemmiş.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder